Przejdź do treści

Przyroda

Rezerwat przyrody „Diabla Góra” należy do głównych atrakcji przyrodniczych na terenie gminy Żarnów. Jest to rezerwat leśno-krajobrazowy o powierzchni 159 ha, utworzony w 1987 roku w celu ochrony porośniętego lasem izolowanego wzgórza z wychodniami skał piaskowcowych osobliwie urzeźbionych, a także pola bitew partyzanckich z okresu II wojny światowej. Wzgórze Diabla Góra o wysokości 285 m n.p.m, zbudowane z żółtego i różowego piaskowca, stanowi  kulminację w zachodniej części wzgórz opoczyńskich, pomiędzy wsiami Skórnice i Skotniki.

W rezerwacie występuje szereg roślin chronionych, między innymi: widłak jałowcowaty i goździsty, pomocnik baldaszkowy, wilżyna ciernista, kruszyna pospolita, mącznica lekarska, paprotka zwyczajna, kocanki piaskowe i konwalia majowa. Zadaniem rezerwatu jest zachowanie ukształtowania powierzchni, roślinności i krajobrazu oraz dokumentacja zjawisk geologicznych. 

Rezerwat „Jodły Sieleckie” o powierzchni 33,13 ha, jako rezerwat leśny, utworzony został w celu ochrony naturalnego stanowiska jodły na granicy jej zasięgu i występujących tu zbiorowisk leśnych, utworzenia naturalnego charakteru tych fragmentów fitocenoz, które mają zaburzoną strukturę oraz dla ochrony stanowisk roślin chronionych. Rezerwat usytuowany jest w krajobrazie falistym, zbudowanym z ciągu pagórków i wzgórz morenowych o małych rozpiętościach względnych, zajmuje on płaski obszar, pochyły ku południowemu zachodowi. Znajdują się tu liczne koliste zgłębienia powybieranej w XIX wieku syderytowej rudzie żelaza. W obrębie rezerwatu bierze początek strumień, który odprowadza swe wody do rzeki Czarnej Malenieckiej. Flora rezerwatu liczy ponad 150 gatunków roślin. Rosną tu 4 gatunki roślin objętych ochroną całkowitą (wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, kruszczyk szerokolistny) oraz 5 gatunków pod ochroną częściową (kruszyna pospolita, kalina koralowa, kopytnik pospolity, pierwiosnka wyniosła, konwalia majowa).

Rzeka Czarna, zwana także Czarną Konecką, Czarną Maleniecką lub Taraską, płynie przez Wyżynę Kielecko – Sandomierską (Płaskowyż Suchedniowski) i Wyżynę Przedborską (Wzgórza Opoczyńskie), na terytoriach województw łódzkiego  i świętokrzyskiego. Należy do najlepiej zachowanych, czystych rzek regionu. Ma charakter rzeki podgórskiej. Przed laty była jedną z „najpracowitszych” rzek Zagłębia Staropolskiego,  dostarczając energii wielu zakładom przemysłowym, usytuowanym m.in. w Niekłaniu, Stąporkowie, Sielpi Wielkiej, Rudzie Malenieckiej, Maleńcu, Machorach i Kołońcu.

Jej długość wynosi 85 km, natomiast powierzchnia dorzecza – 978,4 km2. Swe źródła ma usytuowane na wysokości ok. 350 m n.p.m., między Wólką Zychową  a Chlewiskami, na płn.-wsch. od Niekłania. Uchodzi do Pilicy, w odległości 5 km na południe od Sulejowa, na wysokości 173 m n.p.m. Średni spadek rzeki wynosi 1,3 %, średni przepływ w pobliżu ujścia – 5,63 metrów sześciennych na sekundę, natomiast rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu wynosi – 3,1 m.

Czarna na odcinku ok. 13 km przepływa przez gminę Żarnów. Na długości 2 km, w miejscowościach Siedlów i Malenie ,jest rzeką graniczną z gminą Fałków. Na teren gminy wpływa na wysokości ok. 200 m n.p.m. i płynie na długości 6 km w kierunku zachodnim, czyniąc niezwykle atrakcyjnymi okolice wsi Adamów, Malenie, Siedlów, Młynek i Ławki. W pobliżu rozległej terasy, zwanej Fryszerka – Błonie, porośniętej łąką i poprzecinanej dziesiątkami rowów, rzeka zmienia swój kierunek na północny. Płynie w kierunku obok wsi Ruszenice, Klew, Skórkowice i Chorzew. Czarna ma charakter rzeki tworzącej liczne meandry, płycizny, wyspy, rozlewającej się szeroko wśród łąk (Skórkowice – Czersko), a gdzie indziej podcinającej wysokie i porośnięte lasem brzegi (Siedlów). Dolina Czarnej wypełniona jest bujną roślinnością szuwarową, torfowiskową, łąkową, zaroślową i leśną, stanowiącą miejsce schronienia dla bogatej fauny, zwłaszcza ptaków. Na odcinku od Siedlowa do Skórkowic, rzeka tworzy liczne starorzecza i mokradła. Koryto rzeki osiąga szerokość od 10 do 55 metrów. Na obszarze gminy Żarnów, rzece towarzyszą znaczne kompleksy leśne, składające się przeważnie z drzewostanu sosnowego.

Rzeka Wąglanka, tocząca swe wody z piaskowców triasowych koło miejscowości Nowe Brody, położonej tuż obok administracyjnych granic Końskich, na wysokości 240 m n.p.m jest największym lewobrzeżnym dopływem Drzewiczki. Uchodzi do niej w Opocznie, na wysokości 177 m n.p.m. Powierzchnia dorzecza Wąglanki wynosi 289,7 km2, a długość rzeki – 50,4 km. Prawie na całej swej długości tworzy liczne meandry i przepływa w kierunku północnym, poprzez zabagnione obszary, pocięte siecią rowów melioracyjnych. Środkowa część biegu rzeki, o długości 12 km, płynie przez terytorium gminy Żarnów. Na obszar gminy wpływa na wysokości 205 m n.p.m. i prowadzi swe wody obok wsi Soczówki, Niemojowice Nowiny, Niemojowice Górki, Nadole i Miedzna Murowana. Z wyjątkiem rejonu wsi Niemojowice Górki i Nadole, rzeka Wąglanka stanowi granicę żarnowskiej gminy z gminami Końskie i Białaczów. W okolicach przysiółka Modrzewina, na wysokości ok. 190 m n.p.m. rzeka opuszcza granice gminy. 

Rzeka Barbarka wpływająca do Czarnej w rejonie terasy zalewowej Fryszerka – Błonie, jest jej największym lewobrzeżnym dopływem. Długość Barbarki wynosi 20 km, natomiast powierzchnia jej dorzecza sięga 111 km2. Okolice wsi Malenie – Kołoniec, łączy odnoga głównego koryta rzeki, nosząca zagadkową nazwę „kanał ulgi”.

Rzeczka Scepa płynaca z kierunku zachodniego na wschód, nad którą leży Żarnów jest jedną z kilku lewobrzeżnych dopływów Wąglanki.