W naszej gminie, jeszcze w wielu gospodarstwach domowych, pokrycia dachowe zawierają niebezpieczny związek – azbest. Powszechnie zwany „eternit”, kryje w sobie właśnie ten rodzaj szkodliwego dla naszego zdrowia związek. Z pozoru wydaje się on nieszkodliwy i nie zagrażający naszemu życiu, lecz jak powszechnie się mówi: „diabeł tkwi w szczegółach”.
Azbest jest zaliczany do substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka. Jego działanie rakotwórcze zostało uznane dopiero w latach 80. ubiegłego wieku. Szczególna szkodliwość azbestu nie wynika z jego składu chemicznego, lecz w jego włóknistej strukturze. Włókna azbestu są najcieńszymi włóknami występującymi w przyrodzie; są praktycznie niezniszczalne, a ich kumulowanie się w płucach przyczynia się zwykle po kilkunastu latach do pojawienia chorób azbestozależnych: pylicy (azbestozy), raka płuca, zmian opłucnych, międzybłonniaka opłucnej. Włókna azbestu przedostają się do powietrza atmosferycznego w wyniku korozji materiałów, znacznie przyspieszanej przez „kwaśne deszcze” i inne chemiczne zanieczyszczenia powietrza, jak i działalność człowieka – niewłaściwe składowanie odpadów azbestowych na tzw. „dzikich wysypiskach”. Chorobotwórcze działanie azbestu jest wynikiem wdychania włókien zwieszonych w powietrzu. Największe zagrożenie dla organizmu ludzkiego stanowią włókna o średnicy mniejszej niż 3 mikrometry i długości powyżej 5 mikrometrów, tj. tzw. włókna respirabilne, które przedostając się z powietrzem do pęcherzyków płucnych, mogą penetrować tkankę płucną. Zagrożenie ze strony azbestu jest przez ludzi bagatelizowane ze względu na mikroskopijną wielkość włókien (niewidoczne dla ludzkiego oka) oraz długotrwały i utajony rozwój choroby.
Według Państwowego Zakłady Higieny, każdy kontakt z azbestem może być niekorzystny i należy go unikać, chociaż nie musi on wywołać skutków chorobowych. Możliwość kontaktu z azbestem należy zatem ograniczyć do minimum.
Prawidłowe zabezpieczenie zastosowanych wyrobów zawierających azbest zapewnia bezpieczeństwo przez około 30 lat. Potem stan techniczny większości z nich sukcesywnie pogarszał się. Dlatego jedynym sposobem wykluczenia niebezpieczeństwa związanego z azbestem jest jego stopniowe i systematyczne usuwanie z naszego środowiska i zachowanie przy tym zasada bezpieczeństwa pracy, ochrony zdrowia ludzi oraz ochrony środowiska.
Azbest został zakwalifikowany przez ustawę Prawo ochrony środowiska do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Te i wiele innych aktów prawnych nakłada na posiadaczy oraz zarządców wyrobów azbestowych obowiązek ich inwentaryzowania oraz przestrzegania specjalnych procedur podczas prac przygotowawczych do usuwania tych wyrobów, jak również ich transportu i składowania. W przypadku wyrobów azbestowych, ten rodzaj odpadów może być poddany wyłącznie unieszkodliwieniu.
W związku z powyższym w całej Polsce prowadzona jest kampania usuwania azbestu i eternitu, zwaną też „kampanią antyazbestową”. Projekt posiada charakter ogólnopolski, realizowany jest przez Federację Zielonych GAJA, a ukierunkowany został na przyspieszenie procesu usuwania azbestu, eternitu i wyrobów azbestowych w Polsce.
Celem kampanii jest wspieranie gmin w zakresie realizacji rządowego Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu (POKzA). W wybranych miastach powiatowych, we wszystkich województwach, zorganizowanych zostanie 96 ogólnodostępnych i nieodpłatnych seminariów, dotyczących m.in. tematyki POKzA oraz efektywnego usuwania azbestu, eternitu i zarządzania nieruchomościami zawierającymi wyroby azbestowe. Seminaria skierowane zostaną do urzędników gminnych, zarządców nieruchomości oraz osób prywatnych – użytkowników wyrobów azbestowych.
„Kampania antyazbestowa” przyspieszy proces usuwania i utylizacji wyrobów azbestowych oraz eternitowych w Polsce, dzięki czemu graniczny termin 2032 r. stanie się bardziej realny. Jednak proces ten uzależniony jest od stopnia zamożności właścicieli obiektów oraz możliwości dofinansowania tych działań przez instytucje państwowe.
Finansowanie usuwania azbestu
Każdy z nas, jako osoba fizyczna (właściciel lub użytkownik wyrobów zawierających azbest), może ubiegać się w swoim urzędzie gminy o dofinansowanie do demontażu tych wyrobów, ich transportu i składowania. Poziom dofinansowania może wynieść (w zależności od regionu kraju) do 50% do 100% wartości prac. Jednak, aby osoba fizyczna mogła uzyskać dotację na usunięcie azbestu, muszą zostać spełnione następujące warunki:
– złożenie przez osobę fizyczną informacji o wyborach zawierających azbest w swojej gminie;
– posiadanie przez gminę uchwalonego programu usuwania azbestu;
– przyznanie dotacji przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub w ramach Szwajcarsko – Polskiego Programu Współpracy;
– ogłoszenie przez gminę konkursu dla mieszkańców na dofinansowanie usunięcia wyrobów azbestowych lub obowiązujące w gminie regulaminy przyznawania dotacji na ten cel;
– poprawne złożenie przez osobę fizyczną deklaracji skorzystania z dofinansowania zgodnie z obowiązującym w gminie regulaminem lub konkursem.
W gminie może funkcjonować dwojaki sposób rozliczania prac polegających na usuwaniu wyrobów azbestowych w ramach prowadzonej akcji:
- Gmina może wyłonić jednego wykonawcę prac w drodze przetargu. W tym przypadku rozliczanie za wykonane prace odbywa się najczęściej między gminą a firmą.
- Wybór wykonawcy prac przez poszczególne osoby fizyczne odbywa się zgodnie z zasadami wolnego rynku. Poniesione przez osobę koszty są najczęściej refundowane przez gminę na podstawie faktur wystawionych przez wykonawcę prac.
Z tego względu, Rada Gminy Żarnów w dniu 27 kwietnia 2011 roku podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Programu usuwania wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Żarnów na lata 2011-2032. Wykonawcą prac w tym zakresie jest Zakład Usług Wiertniczych i Geologicznych Józef M. Cichecki, 25-408 Kielce os. Na Stoku 5/10.
Program usuwania azbestu skierowany jest do wszystkich właścicieli nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy Żarnów, które pokryte są wyrobami zawierającymi azbest, tj. popularnym eternitem. Tej grupie najbardziej powinno zależeć na jak najszybszym usunięciu i unieszkodliwieniu wyrobów azbestowych ze swojego otoczenia. Przewiduje się, że zainteresowanie programem będzie wzrastać stopiono z roku na rok, w miarę prowadzenia edukacji w zakresie zagrożeń związanych z eksploatacją azbestu. Program ten (dotyczący części edukacyjno-informatycznej) skierowany jest do: uczniów szkół podstawowych i gimnazjum; nauczycieli; przedstawicieli stowarzyszeń; radnych, sołtysów i jednostek organizacyjnych.
Wykaz firm uprawionych do usuwania i transportu wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Żarnów:
- Lasota Krzysztof, Opoczno, ul. Kopernika 12/46.
- Majsterek J. Kraszków 28, 25-89 Kraszków.
- Zakład BLACH-WECH Libiszów, 26-300 Opoczno.
- Przedsiębiorstwo Usług Handlowych EUROPORT, ul. Kopernika 8/5, 26-300 Opoczno.
- Usługi Transportowe Zb. Kwiecień, Soczówki 16, 26-330 Żarnów.
- Zakład Remontowo-Budowlany Krzysztof Buszel, ul. Armii Ludowej, 26-300 Opoczno.
- „BUWAL” – Handel-Usługi, ul. Westerplatte 1e, 26-300 Opoczno.
- Zakład Usług Ogólnobudowlanych i Produkcyjnych w Opocznie, Kowalski Sławomir, ul, Kopernika 3a/48, 26-300 Opoczno.
Usunięcie wyrobów zawierających azbest przyniesie korzyści społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, polegające na zmniejszeniu emisji włókien azbestu, uzyskaniu poprawy ochrony zdrowia mieszkańców oraz poprawie wyglądu zewnętrznego obiektów budowlanych i ich stanu technicznego. Dzięki tym celom zostaną stworzone właściwe warunki zdrowotne dla obecnych i przyszłych pokoleń oraz przyczynią się do ochrony środowiska naturalnego.
Zainteresowanych prosimy o kontakt osobisty lub telefoniczne z Urzędem Gminy w Żarnowie – (44) 757-70-55. Serdecznie zapraszamy…
