Już po raz siódmy obchodzono Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Gmina Żarnów corocznie oddaje hołd żołnierzom niezłomnym, żołnierzom drugiej konspiracji, wszystkim zapomnianym bohaterom walk o niepodległość Polski po 1945 roku.
W wypełnionej po brzegi sali Domu Kultury w Żarnowie, wielopokoleniowa publiczność obejrzała program artystyczny „Pamiętać, to nasz obowiązek” w wykonaniu uczniów Gimnazjum im. 25 pułku piechoty AK w Żarnowie. Bardzo wzruszająca część artystyczna została zaprezentowana przez uczniów: Natalię Gawryś, Dominikę Karpińską oraz Kamila Salamagę, którzy zostali przygotowani nauczycielkę Gimnazjum i radną Rady Gminy – Joannę Grodzicką.
Następnie głos zabrał Paweł Wąs – przewodniczący Zarządu Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Piotrkowie Trybunalskim, który zaprezentował temat „Konspiracja antykomunistyczna w powiecie opoczyńskim w latach 1945 – 1956”. Wykładowi towarzyszyła prezentacja multimedialna. Prelegent przybliżył zebranym genezę i funkcjonowanie powojennego podziemia niepodległościowego. Przedstawił oddziały zbrojne związane z drugą konspiracją na terenie kraju i naszego regionu oraz działalność i odwagę żołnierzy w tych oddziałach. Bardzo ciekawą okazała się część wykładu poświęcona regionowi opoczyńskiemu m.in. funkcjonowaniu Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Opocznie w latach 1945 – 1956. Brutalność z jaką funkcjonariusze tego urzędu traktowali więźniów politycznych i ich tragiczne losy, zrobiły na słuchaczach ogromne wrażenie.
Kolejno głos zabrał wójt gminy dr Krzysztof Nawrocki przybliżając – również w prezentacji multimedialnej – postać żołnierza wyklętego, kpt. Tadeusza Zajączka ps. „Szary” (1913 – 1995), urodzonego w Wielkopolsce dowódcę batalionu Narodowych Sił Zbrojnych Obwodu Żarnów. Od 1937 r. był on nauczycielem na Polesiu. Od stycznia 1938 r. stał się ppor. rezerwy piechoty i ostatecznie żołnierzem Kampanii Wrześniowej 1939 roku. Trafił do Opoczna, gdzie już od pierwszego dnia 1940 roku rozpoczął działalność konspiracyjną pod pseudonimem „Szary”. Od stycznia 1940 r. działał w Narodowej Organizacji Wojskowej, a od września 1942 r. w Narodowych Siłach Zbrojnych. Był dowódcą kompanii, a wkrótce batalionu NSZ Obwodu Żarnów. Pod koniec 1943 r. jego batalion liczył 920 żołnierzy. Na przełomie 1943/44 był zastępcą dowódcy oddziału partyzanckiego „Las I” Stanisława Masłochy ps. „Lucjan”
Kpt. Tadeusz Zajączek „Szary” w dniu 26 listopada 1944 r. został aresztowany przez gestapo. Osadzono go początkowo w Opocznie, a wkrótce został przewieziony do więzienia w Tomaszowie Mazowieckim. Skazany na śmierć, miał spłonąć żywcem tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Uciekł z więzienia w nocy z 16/17 stycznia 1945 r., następnie powrócił do Wielkopolski i tam ukrywał się od marca 1946 r. Chcąc skorzystać z amnestii, ujawnił się 23 marca 1947 r. przed PUBP w Kaliszu. 11 lutego 1949 r. został aresztowany przez UBP w Jarocinie. Po roku śledztwa, w dniu 11 lutego 1950 roku, wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Łodzi, został skazany na karę śmierci za przynależność do NSZ.. Wyrok ten zmieniono później na dożywotnie więzienie. Przebywał w więzieniach w Piotrkowie Trybunalskim, Łodzi, Rawiczu i Poznaniu. Od 10 czerwca 1956 r. do 26 stycznia 1966 r. ze względu na zły stan zdrowia odstąpiono od wykonania kary. W dniu 26 stycznia 1966 r. został powtórnie osadzony w więzieniu, początkowo w Poznaniu, a później w Barczewie. 25 lutego 1970 r. Sąd Wojewódzki w Łodzi zmienił karę dożywotniego więzienia na 25 lat. Został zwolniony warunkowo na wniosek Sądu Wojewódzkiego w Olsztynie dopiero 17 maja 1975 r. (termin zakończenia kary upływał 5 października 1983 roku). Był prawdopodobnie ostatnim więźniem politycznym tamtej epoki.
Po zakończeniu części oficjalnej, wójt wraz przedstawicielami Rady Gminy w Żarnowie, a także delegacje ze szkół i jednostek organizacyjnych gminy i powiatu, złożyli wieńce i zapalili znicze pod tablicą pamiątkową kpt Tadeusza Zajączka, która znajduje się przy zabytkowej kapliczce św. Rozalii na pl. 900-lecia w Żarnowie.
Źródło: GBP w Żarnowie, Gimnazjum w Żarnowie
