Święto Niepodległości `2011 Wspomnienie o gen. Kazimierzu Załęskim ps. „Bończa” (1919–2009)

Dodano: wtorek, 25 października 2011

11 listopada 2011 roku obchodzić będziemy Narodowe Święto Niepodległości. Tego dnia mija 93 rocznica odzyskania niepodległości – w 1918 roku po 123 latach od rozbiorów dokonanych przez Austrię, Prusy i Rosję. Święto zostało ustanowione w ostatnich latach II RP, a przywrócone w 1989 roku. Jest dniem wolnym od pracy.

 

Obchody Święta Niepodległości w Żarnowie odbędą się w piątek, 11 listopada 2011 roku. Tego dnia w kościele św. Mikołaja w Żarnowie o godz. 10.00 odbędzie się Msza Święta w intencji Ojczyzny i żołnierzy 25 pułku piechoty Armii Krajowej. Uroczystość poprzedzi akademia w wykonaniu młodzieży Gimnazjum im. 25 pp AK w Żarnowie.

 

Po Mszy świętej uczestnicy uroczystości wraz z pocztami sztandarowymi udadzą się na cmentarz parafialny w Żarnowie, gdzie przy Kwaterze Partyzantów 25 pp AK i na grobie gen. Kazimierza „Bończy” Załęskiego zostaną złożone wieńce i zapalone znicze.

 

W przeddzień Święta Narodowego – w czwartek, 10 listopada 2011 roku o godz. 11.30 w hali sportowej Gimnazjum w Żarnowie odbędzie się uroczysta akademia z okazji Dnia Wspomnień o gen. Kazimierzu „Bończy” Załęskim (1919-2009), pochowanym w Żarnowie legendarnym dowódcy partyzanckim, Honorowym Obywatelu Żarnowa. Tego dnia mija bowiem druga rocznica jego śmierci. W uroczystościach wezmą udział kombatanci 25 pp AK – towarzysze broni zmarłego generała, a patriotyczny program artystyczny zaprezentuje młodzież gimnazjalna.

 

Zapraszamy wszystkim mieszkańców gminy Żarnów do aktywnego udziału w uroczystościach …


Wspomnienie

o gen. Kazimierzu Załęskim

ps. „Bończa” (1919 – 2009)

W dniu 10 listopada 2009 roku po długiej i ciężkiej chorobie zmarł w Kielcach legendarny dowódca partyzancki, żołnierz 25 pułku piechoty Armii Krajowej, gen. bryg. Kazimierz Załęski „Bończa”. Żył 90 lat. Odszedł wybitny człowiek, wielki patriota, niezłomny i niezwyciężony partyzant, ofiara systemu komunistycznego lat powojennych, więzień okresu stalinowskiego, świadek historii najbardziej dramatycznych lat historii Polski XX wieku.

Kazimierz Załęski urodził się 24 stycznia 1919 roku w Radomiu. W 1939 roku ukończył Wołyńską Szkołę Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, do której wstąpił jako ochotnik. Walczył w Kampanii Wrześniowej 1939 roku, w czasie wybuchu wojny przebywał koło Wielunia. Jego jednostka – 28. Pułk Artylerii Lekkiej, została wysłana nad rzekę Prosnę przy ówczesnej granicy z Niemcami – w rejon miejscowości Praszka. Kazimierz Załęski dowodził plutonem z dwiema haubicami kaliber 100 mm. Z oddziałem, którego został dowódcą, wycofywał się w kierunku Warszawy, tocząc walki z Niemcami. Po kapitulacji Warszawy nie wykonał rozkazu, nie złożył broni, nie poddał się do niewoli niemieckiej. W miejscowości Izabelin pod Warszawą rozwiązał oddział i rozdał konie podwładnym, a broń ukrył.

Po kilku dniach w cywilnym ubraniu wydostał się ze stolicy i wrócił do rodzinnego Radomia, gdzie następnie rozpoczął działalność konspiracyjną jako komendant dzielnicy Zamłynie. Działał w strukturach Służby Zwycięstwu Polsce, a później w Związku Walki Zbrojnej. Przyjął pseudonim „Bończa”. Wiosną 1944 roku na skutek licznych aresztowań harcerzy z Szarych Szeregów wraz z pozostałymi partyzantami udał się w okolice Radomia, do lasu. W pobliżu wsi Łagodne koło Skarżyska – Kamiennej spotkał świetnie uzbrojony oddział partyzancki NSZ. Po przyłączeniu się do oddziału „Kamień” i konflikcie z jego dowódcą, przekonał część partyzantów do przejścia do Armii Krajowej. Wiosną 1944 roku przeprowadził oddział w Opoczyńskie. W czasie przemarszu partyzanci por. „Bończy” mieli kilka błyskotliwych, zwycięskich starć z jednostkami niemieckimi i tzw. własowcami z ROA. Po spotkaniu z dowódcami Okręgu Piotrkowskiego AK powstał Oddział Partyzancki „Bończa”, który podporządkował się całkowicie łódzkiemu Kedywowi.

Po stworzeniu 25 pp AK wszedł w jego szeregi, gdzie został dowódcą jednej z kompanii, którą dowodził do 28 IX 1944 roku, tj. do chwili odniesienia ciężkich ran podczas ataku na posterunek niemieckiej żandarmerii w Przysusze. Do tego czasu brał udział we wszystkich walkach tego pułku, w tym również w słynnej zasadzce pod Diablą Górą w dniu 16 sierpnia 1944 roku, którą zorganizował na silną niemiecką ekspedycję karną. Zapoczątkowała ona wielogodzinną bitwę pod Diablą Górą, która zakończyła się zwycięstwem pułku, a Niemcy ponieśli ogromne straty. W uznaniu zasług na polu chwały pod Diablą Górą uhonorowany został Orderem Virtuti Militari. Był cenionym i bardzo lubianym przez podwładnych dowódcą, miał opinię niezwyciężonego partyzanta. Po rozformowaniu 25 pp AK w dniu 9 listopada 1944 roku, powierzono mu dowództwo nad 100-osobowym oddziałem, utworzonym z wydzielonych partyzantów tego pułku. Jednakże ciężkie warunki leśnego bytowania, a szczególnie całonocne przebijanie się jego oddziału przez niemiecki kordon pod Dorobną Wolą k. Żarnowa (26 listopada 1944 roku) spowodowały otworzenie się świeżych jeszcze blizn. Rozformował podległy mu oddział i udał się do Radomia, gdzie się ukrywał.

zdjęcie historyczne – „Bończa” na koniu w 1944 roku

 

Po wkroczeniu wojsk sowieckich nawiązał kontakt z organizacją podziemną NIE (Niepodległość). Udało mu się wyjechać do Krakowa, gdzie pod fałszywym nazwiskiem podjął studia w Akademii Górniczo-Hutniczej. Tam też nawiązał kontakt z WiN. Po pewnym czasie przeniósł się na Dolny Śląsk. W roku akademickim 1947/48 podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu jako Jerzy Gąsiorowski. Późną jesienią podczas pobytu w Warszawie został aresztowany, a ponieważ w tym czasie trwała akcja uwalniania, został warunkowo zwolniony z nakazem zarejestrowania się. Powrócił więc do swego nazwiska, przeniósł się z powrotem do Wrocławia, gdzie przyjęto go na III rok studiów Uniwersytetu Wrocławskiego na Wydziale Geologii  z równoczesnym pełnieniem funkcji asystenta na uczelni.

W kwietniu 1949 roku podstępnie go aresztowano. Po aresztowaniu został skazany na 5 lat więzienia. Na wolność wyszedł zwolniony warunkowo w 1953 roku. Po wyjściu z więzienia ukończył wyższe studia, a potem pracował zawodowo jako geolog. W tamtym okresie zamieszkał w Kielcach. Przez cały okres komunizmu w Polsce był stale inwigilowany i represjonowany. Po wojnie czynił wszystko, by upamiętniać czyn zbrojny AK poprzez stawiane pomniki, tablice pamiątkowe i obeliski znajdujące się w regionie piotrkowskim i opoczyńskim. W wyjątkowy sposób związany był z Żarnowem, gdzie w kwaterze 25 pp AK na miejscowym cmentarzu, spoczywają Jego partyzanci, ekshumowani z pól bitewnych wokół Żarnowa. Zostali oni pochowani w Żarnowie w dniu 9 maja 1946 roku.

Gen Kazimierz „Bończa” Załęski do końca życia aktywnie działał w organizacjach kombatanckich i charytatywnych, m.in. od 1989 roku był członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, a od lutego 1990 r. prezesem Zarządu Okręgu ŚZŻAK „Jodła” w Kielcach. Z Jego inicjatywy powstało w Kielcach Stowarzyszenie Orląt Armii Krajowej. Otrzymał szereg orderów i odznaczeń, m.in.: Krzyż Srebrny Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyż Walecznych, Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Partyzancki, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Kampanii Wrześniowej, Medal Wojska Polskiego, Krzyż Więźnia Politycznego, Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Odznaka Akcji „Burza”.

W dniu 3 maja 2008 roku z rąk Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego otrzymał nominację na generała brygady. Do końca życia mieszkał w Kielcach, choć nieustannie wracał na Ziemię Opoczyńską, a szczególnie do umiłowanego Żarnowa. Był autorem wspomnień publikowanych w piotrkowskim czasopiśmie „KurieR – Kultura i Rzeczywistość” oraz żarnowskim kwartalniku „Nicolaus”. Jego wojenne losy były wielokrotnie opisywane przez wszystkich, którzy dokumentowali czyn zbrojny 25 pp AK. Był m.in. honorowym obywatelem Żarnowa i Piotrkowa Trybunalskiego, laureatem tytułu „Zasłużony dla powiatu opoczyńskiego”, który otrzymał w grudniu 2008 roku.

zdjęcie wykonane na kilka miesięcy przed śmiercią (czerwiec 2009 r.)

Od lat był bardzo blisko związany ze środowiskiem oświatowym gminy Żarnów (w powiecie opoczyńskim), a zwłaszcza z Gimnazjum w Żarnowie. Utrzymywał stałe przyjacielskie kontakty z młodzieżą szkolną. Od prawie 20 lat fundował najlepszym uczniom tej szkoły wartościowe nagrody pieniężne. Na zakończenie roku szkolnego 2008/2009 otrzymały je absolwentki szkoły – Elżbieta Pacyniak i Ewelina Kołtunowska. Gimnazjum w Żarnowie ubiega się o nadanie imienia 25 pułku piechoty Armii Krajowej, a w tej szkole ma powstać mini – muzeum, Izba Historii i Tradycji Ziemi Żarnowskiej im. gen. Kazimierza „Bończy” Załęskiego. Do Izby mają trafić liczne pamiątki związane z okupacyjną walką, powojennymi prześladowaniami i późniejszym życiem Kazimierza „Bończy” Załęskiego. Obydwie te inicjatywy społeczne, będące hołdem żarnowian dla generała „Bończy” i partyzantów słynnego 25 pp AK, będą zrealizowane w 2010 roku.

Gen. Kazimierz „Bończa” Załęski w testamencie wyraził swoją wolę, by po śmierci jego prochy znalazły się wśród poległych partyzantów – swoich podkomendnych, na cmentarzu parafialnym w Żarnowie. Uroczystości pogrzebowe – po wcześniejszym pożegnaniu w Kielcach, odbędą się w dniu 26 listopada 2009 roku w jednej z najstarszych świątyń w Polsce – XII-wiecznym kościele św. Mikołaja w Żarnowie. Legendarny partyzant, kawaler Orderu Virtuti Militari zostanie pochowany z wojskowymi honorami w kwaterze 25 pułku piechoty Armii Krajowej na cmentarzu parafialnym w Żarnowie.

Fragmenty wystąpienia przewodniczącego Rady Powiatu w Opocznie i dyrektora Gimnazjum w Żarnowie Krzysztofa Nawrockiego na pogrzebie generała Kazimierza Załęskiego „Bończy” w dniu 26 listopada 2009 roku …